Hệ thống cung cấp nhiên liệu: Cấu tạo, cách hoạt động, phân loại

Hệ thống cung cấp nhiên liệu là bộ phận cốt lõi trong động cơ, đảm bảo nhiên liệu được cung cấp chính xác. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu tạo, nguyên lý làm việc và cách bảo dưỡng hệ thống này, cũng như tìm địa chỉ uy tín để mua phụ tùng cho hệ thống cung cấp nhiên liệu.

Hệ thống cung cấp nhiên liệu là gì?

Hệ thống cung cấp nhiên liệu là tập hợp các bộ phận làm nhiệm vụ lưu trữ, vận chuyển và phun nhiên liệu vào buồng đốt động cơ. Nó giúp đảm bảo động cơ hoạt động ổn định, tiết kiệm nhiên liệu và giảm thiểu khí thải.Giữ chức năng chính là đưa nhiên liệu từ bình chứa đến buồng đốt động cơ với áp suất và lưu lượng thích hợp. Những kiến thức này rất quan trọng trong việc bảo dưỡng xe, giúp bạn nắm vững các thông tin hữu ích trong chuyên mục kiến thức ô tô.

Cấu tạo của hệ thống cung cấp nhiên liệu

Hệ thống cung cấp nhiên liệu bao gồm nhiều bộ phận quan trọng, mỗi bộ phận đảm nhận một vai trò riêng. Dưới đây là các thành phần chính của hệ thống:

Bình nhiên liệu

Bình chứa nhiên liệu lưu trữ nhiên liệu và bảo vệ trước tác động bên ngoài. Nó được làm từ thép, nhôm hoặc nhựa tổng hợp bền chắc, chống ăn mòn, rò rỉ và chịu áp lực tốt. Bên trong có lớp chống oxy hóa giúp ngăn nhiễm bẩn, đảm bảo chất lượng nhiên liệu.

Bơm nhiên liệu

Bơm nhiên liệu hút nhiên liệu từ bình chứa và cung cấp đến kim phun hoặc bộ chế hòa khí với áp suất phù hợp. Có hai loại chính: bơm cơ khí (dùng màng hút, trên xe cũ) và bơm điện (dùng dòng điện, trên xe hiện đại). Bơm phải duy trì áp suất đủ mạnh để đảm bảo nhiên liệu ổn định, tránh giảm hiệu suất động cơ.

Lọc nhiên liệu

Lọc nhiên liệu có nhiệm vụ loại bỏ tạp chất, cặn bẩn có trong nhiên liệu để bảo vệ bơm nhiên liệu, kim phun hoặc bộ chế hòa khí khỏi bị tắc nghẽn. Lọc nhiên liệu thường có dạng lọc giấy, lọc lưới hoặc lọc than hoạt tính, tùy vào thiết kế của từng loại xe. 

Ống dẫn nhiên liệu

Hệ thống ống dẫn nhiên liệu giúp vận chuyển nhiên liệu từ bình chứa đến các bộ phận khác trong hệ thống. Ống dẫn thường được làm từ cao su chịu nhiệt hoặc kim loại, có khả năng chống ăn mòn và chịu được áp lực cao.

Kim phun hoặc bộ chế hòa khí

Kim phun: Là bộ phận quan trọng trong hệ thống phun xăng điện tử. Kim phun có nhiệm vụ phun nhiên liệu vào buồng đốt theo thời gian thực, đảm bảo sự hòa trộn hoàn hảo giữa nhiên liệu và không khí để tối ưu hóa hiệu suất cháy.

Bộ chế hòa khí: Dùng trong các hệ thống cung cấp nhiên liệu cũ, có nhiệm vụ hòa trộn nhiên liệu và không khí theo tỷ lệ thích hợp trước khi hỗn hợp này được đưa vào buồng đốt. 

Bộ điều áp

Bộ điều áp duy trì áp suất nhiên liệu ổn định, đảm bảo cung cấp nhiên liệu đều cho động cơ hoạt động mượt mà. Có hai loại: cơ học (dùng lò xo, màng chắn) và điện tử (do ECU điều khiển). Khi hỏng, bộ điều áp có thể gây dư hoặc thiếu nhiên liệu, ảnh hưởng đến hiệu suất động cơ.

Nguyên lý làm việc của hệ thống cung cấp nhiên liệu

Hệ thống cung cấp nhiên liệu hoạt động theo quy trình khép kín, đảm bảo nhiên liệu được vận chuyển từ bình chứa đến buồng đốt một cách hiệu quả. Quy trình gồm sáu bước chính:

• Hút nhiên liệu: Bơm nhiên liệu điện (thường nằm trong bình chứa) hút nhiên liệu và đẩy vào đường ống, đảm bảo áp suất ổn định và giảm nguy cơ rò rỉ.
• Lọc nhiên liệu: Nhiên liệu đi qua bộ lọc để loại bỏ cặn bẩn, nước hoặc tạp chất, giúp bảo vệ kim phun và hệ thống cung cấp nhiên liệu khỏi tắc nghẽn.
• Điều chỉnh áp suất: Bộ điều áp hoặc cảm biến áp suất kết hợp với ECU giúp điều chỉnh áp suất nhiên liệu phù hợp với chế độ vận hành.
• Phun nhiên liệu: Ở động cơ xăng, nhiên liệu được phun vào đường nạp hoặc trực tiếp vào buồng đốt. Ở động cơ diesel, nhiên liệu được nén ở áp suất cao trước khi phun thẳng vào buồng đốt.
• Quá trình cháy: Động cơ xăng dùng bugi để kích nổ hỗn hợp nhiên liệu-không khí, còn động cơ diesel tự bốc cháy do nhiệt độ cao khi nén.
• Thoát khí thải: Khí thải được dẫn qua bộ lọc khí thải hoặc cảm biến oxy trước khi thải ra môi trường.

Phân loại, ưu và nhược điểm của hệ thống cung cấp nhiên liệu

Hiện nay, có hai loại hệ thống cung cấp nhiên liệu chính: bộ chế hòa khí và phun xăng điện tử. Dưới đây là bảng phân tích chi tiết về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, công dụng, ưu điểm và nhược điểm của từng hệ thống:

Tiêu chí	Hệ thống cung cấp nhiên liệu sử dụng bộ chế hòa khí	Hệ thống cung cấp nhiên liệu phun xăng điện tử
Cấu tạo	– Gồm bộ chế hòa khí, bơm nhiên liệu, bình nhiên liệu, ống dẫn. – Hệ thống cơ học đơn giản, không có điều khiển điện tử.	– Gồm kim phun, cảm biến, ECU điều khiển, bơm nhiên liệu. – Hoạt động dựa trên hệ thống điện tử phức tạp.
Nguyên lý hoạt động	– Sử dụng nguyên lý hút chân không để hòa trộn nhiên liệu với không khí trước khi đưa vào động cơ. Việc điều chỉnh lượng nhiên liệu phụ thuộc vào cơ chế cơ học.	– Sử dụng kim phun điều khiển điện tử phun nhiên liệu trực tiếp vào cổ hút hoặc buồng đốt theo tín hiệu từ ECU, đảm bảo lượng nhiên liệu chính xác trong mọi điều kiện vận hành.
Công dụng	– Cung cấp nhiên liệu cho động cơ bằng cách hòa trộn xăng với không khí trước khi vào buồng đốt, đảm bảo quá trình cháy diễn ra. – Thích hợp cho các dòng xe đời cũ hoặc xe có thiết kế đơn giản.	– Cung cấp nhiên liệu chính xác, giúp động cơ hoạt động tối ưu, tiết kiệm nhiên liệu và giảm khí thải. – Được ứng dụng rộng rãi trên các dòng xe hiện đại, xe hiệu suất cao.
Ưu điểm	– Cấu tạo đơn giản, dễ bảo trì và sửa chữa, chi phí thấp. Không yêu cầu hệ thống điều khiển điện tử phức tạp.	– Điều khiển nhiên liệu chính xác, cải thiện hiệu suất đốt cháy, giảm tiêu hao nhiên liệu, giảm lượng khí thải và nâng cao khả năng vận hành của động cơ.
Nhược điểm	– Khó kiểm soát lượng nhiên liệu chính xác, tiêu hao nhiên liệu cao hơn, hiệu suất đốt cháy thấp hơn.	– Cấu tạo phức tạp, chi phí sửa chữa và bảo trì cao hơn, cần kỹ thuật viên có chuyên môn để xử lý sự cố.

Một số lỗi thường gặp trên hệ thống cung cấp nhiên liệu

Dưới đây là các lỗi thường hay xuất hiện ở hệ thống cung cấp nhiên liệu, các chủ xe có thể theo dõi để có biện pháp phòng tránh giúp xe của mình vận hành mượt mà hơn.

Tắc lọc nhiên liệu

Tắc lọc nhiên liệu xảy ra do cặn bẩn, tạp chất tích tụ theo thời gian, làm giảm lưu lượng nhiên liệu đến động cơ. Điều này khiến xe khó khởi động, giảm hiệu suất đốt cháy, tăng tiêu hao nhiên liệu và khí thải. Để tránh sự cố, cần thay lọc nhiên liệu đúng hạn và vệ sinh hệ thống hệ thống cung cấp nhiên liệu định kỳ.

Bơm nhiên liệu yếu hoặc hỏng

Bơm nhiên liệu có nhiệm vụ đẩy nhiên liệu từ bình chứa đến kim phun hoặc bộ chế hòa khí, đảm bảo áp suất và lưu lượng ổn định. Khi bơm bị hỏng, động cơ có thể khởi động khó, rung giật hoặc tắt máy đột ngột. Nguyên nhân thường do mài mòn, hỏng hóc cơ học hoặc lỗi điện. Kiểm tra và thay thế kịp thời giúp duy trì hiệu suất động cơ.

Kim phun bị nghẹt hoặc rò rỉ

Kim phun nhiên liệu kiểm soát lượng nhiên liệu vào buồng đốt theo thời điểm thích hợp. Khi bị nghẹt do cặn bẩn hoặc rò rỉ, nhiên liệu phun không đều, làm sai lệch tỷ lệ hòa khí, giảm hiệu suất cháy và khiến động cơ hoạt động kém ổn định. Để tránh sự cố, cần vệ sinh và kiểm tra kim phun định kỳ.

Áp suất nhiên liệu không ổn định

Áp suất nhiên liệu ổn định đảm bảo hệ thống phun hoạt động hiệu quả, giúp hỗn hợp nhiên liệu-không khí đạt chuẩn để quá trình đốt cháy diễn ra tối ưu. Nếu áp suất không ổn định do bộ điều áp hỏng, đường ống tắc hoặc bơm nhiên liệu trục trặc, động cơ sẽ giảm hiệu suất, rung giật và tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn. Kiểm tra áp suất định kỳ và thay thế bộ điều áp khi cần thiết giúp duy trì khả năng vận hành ổn định.

Cảm biến nhiên liệu lỗi

Cảm biến nhiên liệu giúp đo lường và truyền dữ liệu để ECU điều chỉnh lượng nhiên liệu phù hợp cho động cơ. Khi cảm biến hỏng, thông tin sai lệch có thể khiến động cơ chạy không ổn định, tốn nhiên liệu và giảm hiệu suất. Kiểm tra, hiệu chuẩn và thay thế kịp thời giúp duy trì khả năng vận hành tối ưu.

Các phụ tùng trong hệ thống cung cấp nhiên liệu đảm bảo cung cấp chính xác. Lọc tắc, bơm yếu, kim phun nghẹt hay cảm biến lỗi có thể làm động cơ kém hiệu quả, hao nhiên liệu. Chọn phụ tùng chất lượng từ Phụ Tùng Đức Anh để xe vận hành ổn định. Liên hệ Hotline/Zalo: 0979 722 210 để được tư vấn nhanh chóng.

Cách kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống cung cấp nhiên liệu

Hệ thống cung cấp nhiên liệu đảm bảo động cơ hoạt động ổn định. Sự cố có thể gây hụt hơi, hao nhiên liệu hoặc khó khởi động. Kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ giúp xe bền bỉ và tiết kiệm nhiên liệu.

Kiểm tra áp suất nhiên liệu

Áp suất nhiên liệu đóng vai trò quyết định đến khả năng cung cấp nhiên liệu cho động cơ. Nếu áp suất quá thấp, động cơ có thể bị thiếu nhiên liệu, gây mất công suất hoặc chết máy. Ngược lại, áp suất quá cao có thể làm dư thừa nhiên liệu, gây hao xăng và tăng khí thải.

Cách kiểm tra:

• Bước 1: Xác định vị trí van đo áp suất nhiên liệu trên hệ thống.
• Bước 2: Kết nối đồng hồ đo áp suất vào đường ống nhiên liệu.
• Bước 3: Khởi động động cơ và theo dõi giá trị áp suất hiển thị.
• Bước 4: So sánh với thông số tiêu chuẩn của nhà sản xuất.
• Bước 5: Nếu áp suất không đạt yêu cầu, cần kiểm tra bơm nhiên liệu, bộ điều áp hoặc ống dẫn để xác định nguyên nhân.

Vệ sinh kim phun định kỳ

Kim phun đóng vai trò cung cấp nhiên liệu chính xác vào buồng đốt, giúp quá trình cháy diễn ra hiệu quả. Sau thời gian dài sử dụng, cặn bẩn có thể tích tụ làm tắc nghẽn hoặc ảnh hưởng đến khả năng phun nhiên liệu, gây hiện tượng hao nhiên liệu và giảm công suất.

Cách vệ sinh kim phun

• Dùng dung dịch vệ sinh: Đây là phương pháp đơn giản nhất, bằng cách pha dung dịch chuyên dụng vào bình nhiên liệu để làm sạch kim phun trong quá trình vận hành.
• Sử dụng máy vệ sinh chuyên dụng: Tháo kim phun và làm sạch bằng sóng siêu âm hoặc dung dịch tẩy rửa chuyên biệt để loại bỏ cặn bẩn bám lâu ngày.
• Kiểm tra và thay mới nếu cần: Nếu kim phun bị hư hỏng hoặc không thể vệ sinh hiệu quả, nên thay thế để đảm bảo khả năng cung cấp nhiên liệu chính xác.

Vệ sinh kim phun định kỳ giúp tối ưu hóa hiệu suất động cơ, giảm tiêu hao nhiên liệu và hạn chế phát thải khí độc hại.

Thay lọc nhiên liệu đúng hạn

Nếu bộ lọc bị tắc, lưu lượng nhiên liệu sẽ bị giảm, ảnh hưởng đến hiệu suất động cơ và có thể gây hỏng bơm nhiên liệu.

Thời gian thay thế khuyến nghị:

• Xe sử dụng bộ chế hòa khí: Thay lọc nhiên liệu sau mỗi 20.000 – 30.000 km.
• Xe sử dụng phun xăng điện tử: Thay sau mỗi 40.000 – 60.000 km.
• Xe hoạt động trong điều kiện khắc nghiệt (đường bụi bặm, nhiên liệu kém chất lượng): Nên thay lọc nhiên liệu sớm hơn để bảo vệ hệ thống.

Cách thay lọc nhiên liệu:

• Bước 1: Xác định vị trí lọc nhiên liệu (thường nằm giữa bình nhiên liệu và động cơ).
• Bước 2: Xả áp suất trong hệ thống trước khi tháo lọc để tránh rò rỉ nhiên liệu.
• Bước 3: Tháo lọc cũ và lắp lọc mới đúng hướng dòng nhiên liệu.
• Bước 4: Kiểm tra lại toàn bộ hệ thống, đảm bảo không có rò rỉ trước khi vận hành xe.

Trên đây là những thông tin về hệ thống cung cấp nhiên liệu, bao gồm cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách bảo dưỡng. Việc hiểu rõ và duy trì hệ thống cung cấp nhiên liệu này trong tình trạng tốt giúp động cơ hoạt động ổn định, tiết kiệm nhiên liệu và kéo dài tuổi thọ xe.