PCV là gì? Cấu tạo, dấu hiệu hỏng và thời điểm cần thay

PCV là gì? Đây là van thông hơi cacte quan trọng trong hệ thống động cơ ô tô, giúp kiểm soát luồng khí thải, giảm áp suất cacte và hạn chế ô nhiễm. Nếu PCV bị hỏng, xe có thể tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn, khói xả bất thường hoặc rò rỉ dầu. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về PCV trong bài viết sau.

PCV là gì?

PCV (Positive Crankcase Ventilation) là một bộ phận trong hệ thống kiểm soát khí thải của động cơ ô tô. Nó có chức năng kiểm soát và tái tuần hoàn luồng khí thừa từ cacte quay trở lại buồng đốt, giúp động cơ đốt cháy hoàn toàn nhiên liệu, giảm khí thải độc hại và giữ cho hệ thống dầu bôi trơn luôn sạch sẽ.

Chức năng của PCV trong động cơ ô tô

PCV đóng vai trò quan trọng trong động cơ ô tô với các chức năng chính sau:

• Giảm áp suất cacte: Khi động cơ hoạt động, áp suất trong cacte tăng lên do khí cháy lọt xuống từ buồng đốt. PCV giúp điều hòa áp suất này, tránh rò rỉ dầu động cơ.
• Giảm khí thải ô nhiễm: Hệ thống PCV giúp đưa khí cháy chưa hoàn toàn quay trở lại buồng đốt để tái sử dụng, giảm lượng khí độc hại xả ra môi trường.
• Bảo vệ dầu động cơ: Nếu không có PCV, hơi dầu và muội than sẽ tích tụ trong động cơ, gây hỏng hóc và giảm hiệu suất bôi trơn. PCV giúp giữ sạch dầu động cơ, kéo dài tuổi thọ động cơ.
• Cải thiện hiệu suất động cơ: Khi PCV hoạt động đúng cách, áp suất trong cacte được duy trì ổn định, giúp động cơ vận hành trơn tru, tiết kiệm nhiên liệu hơn.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của PCV trên xe ô tô

Van PCV có nhiệm vụ kiểm soát khí thải từ cacte, là một phần quan trọng trong kiến thức ô tô, giúp duy trì áp suất động cơ và giảm khí thải độc hại. Để hiểu rõ hơn, hãy cùng tìm hiểu về cấu tạo và cách hoạt động của nó trong các điều kiện khác nhau.

Cấu tạo của van PCV

Van PCV có thiết kế đơn giản nhưng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống động cơ. Nó thường gồm các bộ phận chính sau:

• Thân van PCV: Thường làm bằng nhựa hoặc kim loại, có thiết kế chịu nhiệt và áp suất cao để đảm bảo độ bền trong môi trường làm việc khắc nghiệt.
• Lò xo bên trong: Được đặt trong van, giúp kiểm soát luồng khí thải đi qua van bằng cách điều chỉnh độ mở của màng van hoặc piston.
• Màng van (hoặc piston): Đóng mở tùy theo áp suất chân không từ cổ hút, giúp điều tiết lượng khí từ cacte quay trở lại buồng đốt.
• Ống kết nối: Kết nối van PCV với đường ống thông hơi cacte và cổ hút, đảm bảo dòng khí thải di chuyển đúng hướng.
• Cần van: Một bộ phận nhỏ giúp duy trì sự cân bằng và hỗ trợ hoạt động của màng van hoặc piston bên trong PCV.
• Thang đo: Một số loại van PCV có vạch chia hoặc chỉ thị để kiểm tra mức độ mở của van, giúp xác định xem van có hoạt động đúng không.
• Đĩa vị trí: Một bộ phận hỗ trợ cố định các thành phần bên trong van PCV, giúp đảm bảo sự vận hành chính xác và ổn định trong quá trình làm việc.

Các bộ phận này kết hợp với nhau để giúp PCV hoạt động hiệu quả, đảm bảo kiểm soát khí thải từ cacte và bảo vệ động cơ khỏi sự tích tụ muội than, hơi dầu.

Nguyên lý hoạt động của hệ thống PCV

Hệ thống PCV hoạt động dựa trên sự chênh lệch áp suất giữa cacte và cổ hút để kiểm soát luồng khí thải quay lại buồng đốt, giúp duy trì áp suất trong động cơ và giảm khí thải độc hại.

• Khi động cơ chưa khởi động: Lò xo giữ van ở vị trí đóng, ngăn khí từ cacte thoát ra.
• Khi động cơ chạy không tải hoặc tốc độ thấp: Áp suất chân không cao, van mở nhỏ để chỉ cho phép một lượng khí thải hạn chế đi vào cổ hút, tránh ảnh hưởng đến tỷ lệ hòa khí.
• Khi động cơ hoạt động ở tốc độ trung bình – cao: Áp suất chân không giảm, van mở rộng hơn để đưa nhiều khí hơn về buồng đốt, giúp động cơ hoạt động hiệu quả.
• Khi động cơ tải nặng hoặc tăng tốc: Lượng khí thải trong cacte tăng cao, van mở hoàn toàn để nhanh chóng đưa khí về buồng đốt, tránh áp suất quá mức trong cacte.
• Khi xảy ra cháy ngược: Van PCV đóng lại ngay lập tức để ngăn áp suất hoặc lửa lan vào hệ thống thông hơi, bảo vệ động cơ.

Nếu van PCV bị tắc, khí thải không thoát ra được, gây áp suất cao trong cacte, dẫn đến rò rỉ dầu và tích tụ cặn bẩn. Nếu van bị hỏng hoặc hở, áp suất không được kiểm soát đúng, làm động cơ chạy không ổn định, tiêu hao nhiên liệu và tăng khí thải độc hại.

Để đảm bảo động cơ luôn vận hành ổn định, tiết kiệm nhiên liệu và kéo dài tuổi thọ, hãy kiểm tra và thay thế van PCV định kỳ. Ghé ngay Phụ Tùng Đức Anh – chuyên cung cấp phụ tùng ô tô chính hãng và hàng OEM chất lượng cao. Liên hệ ngay qua Hotline: 0979 722 210 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.

Dấu hiệu cho biết van PCV bị hỏng

Khi van PCV bị tắc, kẹt hoặc hỏng, áp suất trong cacte không được kiểm soát đúng cách, dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng cho động cơ. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến cảnh báo van PCV có thể cần được kiểm tra hoặc thay thế.

Động cơ rung giật, chạy không ổn định

Khi van PCV bị tắc hoặc hỏng, áp suất bên trong cacte không được duy trì hợp lý, gây ảnh hưởng đến tỷ lệ hòa khí trong động cơ. Điều này có thể làm cho xe chạy không êm, đặc biệt là khi ga thấp, dễ xuất hiện hiện tượng rung giật hoặc chết máy đột ngột khi dừng hoặc tăng ga.

Tiêu hao nhiên liệu tăng cao

Van PCV hỏng có thể làm ảnh hưởng đến lượng khí thải từ cacte quay lại cổ hút, dẫn đến thay đổi tỷ lệ hòa khí. Khi đó, hỗn hợp nhiên liệu-không khí không đạt mức tối ưu, khiến động cơ đốt cháy nhiên liệu kém hiệu quả. Kết quả là xe tiêu thụ nhiên liệu nhiều hơn bình thường, gây tốn kém chi phí vận hành.

Khói xả có màu đen hoặc xanh

Nếu van PCV bị tắc, khí thải không thể thoát ra đúng cách, dẫn đến việc dầu động cơ bị hút vào buồng đốt. Khi đó, xe có thể xuất hiện khói xả màu xanh – dấu hiệu của dầu bị đốt cháy trong xi-lanh. Ngoài ra, trong một số trường hợp, hỗn hợp nhiên liệu quá giàu có thể làm khí xả có màu đen, báo hiệu quá trình đốt cháy không hoàn toàn.

Dầu động cơ bị bẩn nhanh, có nhiều cặn bám

PCV bị hỏng khiến khí thải bị giữ lại trong cacte, làm tăng cặn bẩn trong dầu động cơ. Điều này dẫn đến dầu nhanh bị bẩn, có màu sẫm hơn bình thường và chứa nhiều tạp chất, làm giảm hiệu quả bôi trơn và tăng nguy cơ mài mòn các bộ phận bên trong động cơ.

Xuất hiện rò rỉ dầu quanh động cơ

Nếu van PCV bị tắc nghẽn, áp suất trong cacte sẽ tăng cao, làm dầu bị đẩy ra khỏi các gioăng, phớt dầu hoặc nắp quy lát, gây rò rỉ dầu quanh động cơ. Hiện tượng này dễ nhận thấy qua các vết dầu loang trên vỏ động cơ hoặc sàn xe khi đỗ lâu.

Đèn “Check Engine” bật sáng

Trên các dòng xe hiện đại, hệ thống cảm biến động cơ có thể phát hiện sự cố liên quan đến van PCV. Khi PCV bị hỏng, cảm biến sẽ gửi tín hiệu về ECU (bộ điều khiển động cơ), làm đèn Check Engine bật sáng trên bảng đồng hồ. Nếu gặp tình trạng này, bạn nên kiểm tra xe ngay để tránh hư hỏng nặng hơn.

Cách kiểm tra và vệ sinh van PCV 

Cách kiểm tra:

Nếu xe có dấu hiệu nghi ngờ van PCV bị hỏng, bạn có thể kiểm tra bằng các phương pháp sau:

Kiểm tra bằng mắt thường

Tháo van PCV khỏi vị trí lắp đặt và quan sát bên trong. Nếu thấy có cặn bẩn, dầu bám nhiều hoặc tắc nghẽn, van có thể đã bị hỏng và cần vệ sinh hoặc thay thế.

Kiểm tra bằng âm thanh

Cầm van PCV và lắc nhẹ. Nếu nghe thấy tiếng lò xo lắc bên trong, nghĩa là van vẫn hoạt động tốt. Nếu không có tiếng động, có thể van đã bị kẹt hoặc lò xo bị hỏng.

Kiểm tra bằng chân không

Khi động cơ đang chạy, thử mở nắp dầu. Nếu nắp dầu bị hút chặt và khó lấy ra, có thể hệ thống PCV đang gặp vấn đề, gây áp suất bất thường trong cacte.

Dùng kìm kẹp ống PCV

Dùng kìm để kẹp ống PCV và quan sát vòng tua động cơ. Nếu vòng tua thay đổi hoặc động cơ rung giật, có thể van PCV bị kẹt hoặc không hoạt động đúng cách.

Kiểm tra bằng cách thổi khí

• Tháo van PCV và thổi vào hai đầu:
  • Đầu kết nối với hộp trục khuỷu: Nếu khí không đi qua, van bị kẹt đóng. Nếu khí thông thoáng, van hoạt động bình thường.
  • Đầu kết nối với đường khí nạp: Nếu khí đi qua dễ dàng, van có thể bị kẹt mở và cần thay mới.

Nếu phát hiện van PCV bị tắc hoặc không hoạt động đúng cách, hãy vệ sinh hoặc thay thế kịp thời để tránh ảnh hưởng đến động cơ. 

Cách vệ sinh van PCV

Van PCV có thể bị bám bụi bẩn, dầu nhớt và hơi ẩm, gây tắc nghẽn hoặc kẹt van, làm giảm hiệu suất động cơ. Việc vệ sinh định kỳ giúp kéo dài tuổi thọ van và đảm bảo hệ thống PCV hoạt động hiệu quả. Dưới đây là các bước thực hiện:

Bước 1: Tháo van PCV

• Xác định vị trí van PCV trên động cơ (thường nằm trên nắp máy hoặc gần đường ống thông hơi cacte).
• Tháo ống cao su kết nối với van. Nếu ống đã cứng hoặc nứt, nên thay mới.
• Dùng kìm kẹp nhẹ vào phần đuôi van PCV và kéo ra. Nếu van bị kẹt, có thể xoay nhẹ để tháo dễ dàng hơn.

Bước 2: Làm sạch bên ngoài

• Dùng khăn sạch lau sơ bộ bụi bẩn, dầu bám trên bề mặt van.
• Dùng khí nén xịt để loại bỏ bụi bẩn ở các khe nhỏ bên ngoài.

Bước 3: Vệ sinh bên trong van PCV

• Dùng dung dịch chuyên dụng như Carburetor Cleaner hoặc dung dịch vệ sinh họng ga để xịt vào bên trong van.
• Giữ van theo hướng khí đi vào và xịt mạnh để loại bỏ cặn bẩn. Tránh xịt ngược hướng vì có thể đẩy bụi bẩn vào sâu hơn.
• Nếu van quá bẩn, có thể ngâm trong dung dịch tẩy rửa trong vài phút rồi lắc nhẹ để cặn bẩn bong ra.

Bước 4: Làm khô và kiểm tra

• Dùng khí nén xịt lại để làm sạch lần cuối và loại bỏ dung dịch còn sót lại.
• Kiểm tra bằng cách lắc nhẹ, nếu nghe tiếng lò xo bên trong thì van vẫn hoạt động tốt.

Bước 5: Lắp lại van PCV

• Đặt van PCV vào đúng vị trí ban đầu, ấn chặt để đảm bảo khớp với nắp máy.
• Lắp lại ống cao su kết nối và kiểm tra xem có rò rỉ dầu hay không.

Van PCV giúp kiểm soát khí thải, duy trì áp suất cacte và bảo vệ động cơ. Nếu hỏng, xe có thể rung giật, tốn nhiên liệu, khói xả bất thường và rò rỉ dầu. Do đó, cần kiểm tra, vệ sinh hoặc thay thế định kỳ để đảm bảo động cơ hoạt động ổn định. Nếu có dấu hiệu bất thường, hãy kiểm tra ngay hoặc đến trung tâm sửa chữa uy tín như Phụ Tùng Đức Anh để kiểm tra và thay thế kịp thời.