Bình nước phụ ô tô: Tác dụng, dấu hiệu & cách khắc phục khi hỏng

Bình nước phụ ô tô là bộ phận giúp duy trì nhiệt độ động cơ ổn định, hệ thống làm mát được giữ đầy, hoạt động hiệu quả dưới các điều kiện nhiệt độ thay đổi. Nếu bị hỏng, xe dễ gặp nguy cơ quá nhiệt. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ tác dụng, dấu hiệu hỏng và cách xử lý khi bình nước phụ gặp sự cố.

Tác dụng chính của bình nước phụ trên ô tô

Bình nước phụ, hay còn gọi là bình chứa nước làm mát phụ hoặc bình giãn nở, là một thùng chứa bằng nhựa, thường được đặt ở khoang động cơ và kết nối với két nước chính qua một đường ống dẫn. Tác dụng chính của bình nước phụ bao gồm:

• Chứa lượng nước làm mát giãn nở: Khi động cơ hoạt động, nhiệt độ tăng cao làm nước làm mát nóng lên và giãn nở về thể tích. Lượng nước làm mát dư ra này sẽ được đẩy từ két nước chính vào bình nước phụ.
• Cung cấp nước làm mát bù: Khi động cơ nguội đi, nước làm mát co lại về thể tích, tạo ra chân không nhẹ trong hệ thống. Nước làm mát từ bình phụ sẽ được hút trở lại vào két nước chính để bù đắp phần thể tích bị thiếu hụt, giữ cho hệ thống luôn đầy.
• Kiểm tra mức nước làm mát dễ dàng: Bình nước phụ thường có vạch Min (tối thiểu) và Max (tối đa) ở bên ngoài, cho phép người dùng dễ dàng quan sát và kiểm tra nhanh mức nước làm mát trong hệ thống mà không cần mở nắp két nước chính (khi động cơ còn nóng, việc mở nắp két nước chính rất nguy hiểm do áp suất cao).
• Điểm châm thêm nước làm mát: Bình nước phụ thường là nơi thuận tiện và an toàn nhất để châm thêm nước làm mát khi mức nước bị hao hụt.
• Hỗ trợ xả khí: Trong quá trình hoạt động, nếu có không khí lọt vào hệ thống làm mát, một phần khí có thể tự động thoát lên và tập trung tại bình nước phụ.
• Quản lý áp suất (kết hợp với nắp bình): Nắp bình nước phụ có van áp suất và van chân không, cùng với nắp két nước chính hoặc van trên bình phụ (đối với hệ thống kín hoàn toàn), giúp duy trì áp suất làm việc nhất định trong hệ thống làm mát, ngăn ngừa nước sôi sớm và hỗ trợ tuần hoàn.

Nhờ có bình nước phụ, hệ thống làm mát luôn được giữ đầy, hoạt động hiệu quả và ổn định hơn dưới các điều kiện nhiệt độ thay đổi.

Nguyên lý hoạt động của bình nước phụ trên ô tô

Bình nước là một phần quan trọng trong hệ thống làm mát, được chế tạo từ nhựa với chức năng luân chuyển nước làm mát, do đó nguyên lý hoạt động của nó khá đơn giản. Sự lưu thông nước diễn ra nhờ bơm nước tạo ra áp suất.

Khi xe hoạt động, lượng hơi nước từ két nước sẽ được truyền vào bình nước phụ thông qua một ống dẫn. Tại đây, nước và không khí sẽ được phân tách. Vì nhiệt độ của bình nước phụ thường thấp hơn, nước sẽ chảy xuống đó. Trong khi đó, khí sẽ tích tụ trên bề mặt dung dịch trong bình, giúp duy trì áp suất ổn định trong hệ thống làm mát.

Nói một cách đơn giản, bình nước phụ nhận nước từ két làm mát khi nước đã sôi, sau đó giảm nhiệt và đưa nước trở lại két làm mát. Hệ thống ống dẫn, bơm nước và áp suất sẽ hoạt động để hút và đẩy nước qua các ống dẫn.

Dấu hiệu nhận biết bình nước phụ bị hư hỏng

Mặc dù là một chi tiết bằng nhựa, bình nước phụ và nắp của nó vẫn có thể bị lão hóa hoặc hư hỏng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn bộ hệ thống làm mát. Dưới đây là các dấu hiệu phổ biến cho thấy bình nước phụ đang gặp vấn đề:

Rò rỉ nước làm mát

Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất, cho thấy nước làm mát đang thoát ra ngoài hệ thống.

• Quan sát bằng mắt thường: Hãy kiểm tra xung quanh khu vực lắp đặt bình nước phụ trong khoang động cơ. Tìm kiếm các vệt ẩm ướt, loang lổ có màu sắc đặc trưng của nước làm mát (thường là xanh lá, hồng, đỏ, vàng hoặc cam) trên thân bình, trên các ống dẫn nối vào bình, xung quanh nắp bình, hoặc trên các bộ phận gần đó.
• Dấu vết khô: Nếu rò rỉ nhỏ và nước làm mát đã khô, nó sẽ để lại các vệt cặn khô có màu sắc tương tự như nước làm mát ban đầu, trông giống như đường hoặc muối màu bám trên bề mặt bình hoặc các chi tiết xung quanh.
• Vũng nước dưới gầm xe: Sau khi đỗ xe một thời gian, bạn có thể phát hiện vũng nước có màu sắc bất thường dưới gầm xe, đặc biệt là ở khu vực phía trước hoặc giữa xe (nơi bình nước phụ thường được đặt).

Nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu này, hãy liên hệ ngay Phụ Tùng Đức Anh qua 0979722210 để được tư vấn kỹ thuật và cung cấp bình nước phụ chất lượng cao, đảm bảo hệ thống làm mát của xe luôn vận hành ổn định và an toàn.

Trường hợp hao nước làm mát bình phụ

Nếu không thấy rò rỉ lớn, việc mức nước làm mát trong bình phụ liên tục giảm xuống dưới vạch Min một cách bất thường cũng là một dấu hiệu cần lưu tâm.

Nếu bạn liên tục phải châm thêm nước làm mát sau mỗi vài ngày hoặc vài tuần để giữ mức nước ở giữa vạch Min/Max, nhưng lại không thấy rò rỉ lớn ở bình hoặc các bộ phận khác của hệ thống làm mát, khả năng có một vết rò rỉ rất nhỏ khó thấy hoặc nắp bình đang gặp vấn đề.

Nắp bình nước phụ bị hỏng

Nắp bình là một bộ phận nhỏ nhưng có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh áp suất hệ thống.

• Rò rỉ từ nắp: Kiểm tra xung quanh nắp bình xem có vệt ẩm ướt hoặc cặn nước làm mát khô bám lại không. Gioăng cao su dưới nắp có thể bị chai cứng, rách hoặc biến dạng.
• Nắp bị nứt hoặc không vặn chặt: Bản thân nắp bị nứt vỡ hoặc ren vặn bị hỏng, không thể vặn chặt đúng mức quy định.
• Van trên nắp bị kẹt: Nếu van áp suất bị kẹt, áp suất trong hệ thống quá cao có thể làm nứt bình hoặc ống dẫn. Nếu van chân không bị kẹt, hệ thống bị hút chân không khi nguội, làm xẹp ống dẫn nước làm mát.
• Nghe thấy tiếng xì hơi bất thường từ nắp: Khi động cơ nóng, có thể nghe thấy tiếng xì hơi rất nhỏ từ khu vực nắp bình, cho thấy áp suất đang bị rò rỉ ra ngoài.

Thân bình bị nứt, biến dạng hoặc đổi màu

Bình nước phụ thường làm bằng nhựa trong hoặc bán trong để dễ quan sát mức nước. Tuy nhiên, nhựa sẽ lão hóa theo thời gian.

Bạn hãy nhìn kỹ thân bình, đặc biệt là ở các góc cạnh, đường nối hoặc nơi các ống dẫn/cảm biến được lắp vào. Tìm kiếm các vết nứt nhỏ li ti hoặc các đường nứt lớn hơn. Bạn cũng có thể quan sát xem bình có bị phồng lên bất thường khi động cơ nóng hoặc bị móp méo, co ngót khi động cơ nguội không.

Màu sắc của nhựa bình thay đổi, trở nên ố vàng, ngả màu nâu hoặc đục đi, làm khó quan sát mức nước bên trong. Nhựa bị lão hóa cũng có thể trở nên giòn và dễ nứt vỡ hơn.

Hệ thống làm mát có tiếng kêu lạ

Những âm thanh bất thường từ hệ thống làm mát có thể là dấu hiệu không khí lọt vào hệ thống do bình phụ hoặc nắp bị hở.

Khi bình phụ hỏng, bạn có thể nghe thấy tiếng nước chảy có bọt khí, tiếng sôi lục bục trong các đường ống hoặc từ khu vực bình nước phụ khi động cơ đang chạy hoặc ngay sau khi tắt máy và đang nguội đi.

Khi động cơ nguội hẳn, có thể nghe thấy tiếng “tách” hoặc tiếng hút khí nhỏ từ khu vực nắp bình nước phụ khi hệ thống đang hút nước từ bình phụ trở lại két nước chính.

Cặn bẩn hoặc đổi màu nước làm mát bên trong bình

Bạn cần quan sát tình trạng nước làm mát bên trong bình phụ để nhận biết bình bị hỏng:

• Nước làm mát không còn trong suốt, có các hạt nhỏ lơ lửng, cặn bẩn, gỉ sét hoặc bùn lắng dưới đáy bình.
• Màu sắc của nước làm mát không còn đúng màu ban đầu của dung dịch chống đông/làm mát, chuyển sang màu nâu gỉ sét, đen hoặc màu lạ khác.

Nếu bạn phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, đặc biệt là rò rỉ nước làm mát hoặc mức nước tụt nhanh, hãy liên hệ ngay Phụ Tùng Đức Anh qua Zalo/Hotline: 0979722210 để kiểm tra chi tiết hệ thống làm mát và khắc phục kịp thời, bảo vệ động cơ khỏi nguy cơ quá nhiệt.

Cách khắc phục tình trạng bình nước phụ bị hỏng

Khi phát hiện bình nước phụ có các dấu hiệu hư hỏng, việc khắc phục kịp thời và đúng phương pháp là vô cùng quan trọng để đảm bảo hệ thống làm mát hoạt động ổn định, bảo vệ động cơ và duy trì sự an toàn khi vận hành xe.

Xác định đúng bộ phận bị lỗi, hư hỏng

Đầu tiên, bạn cần kiểm tra kỹ để xác định vấn đề nằm ở đâu:

• Bình nước phụ bị nứt, thủng, biến dạng?
• Rò rỉ ở các vị trí kết nối ống dẫn vào bình?
• Nắp bình nước phụ bị hỏng (gioăng chai, nứt, van kẹt)?
• Rò rỉ ở các bộ phận khác nhưng nước làm mát chảy xuống và đọng lại quanh bình phụ?

Giải pháp đối với thân bình bị nứt, thủng, biến dạng hoặc lão hóa

Cách khắc phục đáng tin cậy và an toàn nhất là thay thế bình nước phụ bằng một bộ phận mới. Bình nước phụ bằng nhựa hoạt động dưới điều kiện nhiệt độ cao, áp suất thay đổi và rung động liên tục. Các phương pháp sửa chữa tạm thời như sử dụng keo dán (ví dụ: keo AB – Epoxy) có thể tạm thời bịt kín vết rò rỉ nhỏ, nhưng keo dán có thể không chịu được lâu dài các điều kiện khắc nghiệt này. 

Việc keo dán bị bong tróc hoặc nứt lại dưới áp suất khi xe đang chạy có thể dẫn đến rò rỉ nước làm mát đột ngột và nghiêm trọng, gây quá nhiệt động cơ nhanh chóng và có thể dẫn đến hư hỏng vĩnh viễn cho động cơ. Vì vậy, để đảm bảo an toàn và độ bền vững, thay thế bình nước phụ mới là lựa chọn đúng đắn.

Giải pháp đối với nắp bình nước phụ bị hỏng

Nếu bình phụ còn tốt nhưng nắp bị rò rỉ hoặc các van bên trong bị kẹt/hỏng, chỉ cần thay thế riêng nắp bình bằng nắp mới đúng loại và đúng thông số áp suất khuyến nghị của nhà sản xuất xe. Nắp bình là chi tiết có thiết kế chính xác, không nên dùng nắp không rõ nguồn gốc.

Giải pháp đối với rò rỉ tại các kết nối ống dẫn

Kiểm tra tình trạng của ống dẫn và các đai siết (cổ dê). Nếu ống bị chai cứng, nứt, cần thay thế ống. Nếu đai siết bị lỏng, gỉ sét, cần siết chặt hoặc thay thế đai siết mới.

Kiểm tra hệ thống làm mát tổng thể

Nếu bình phụ có dấu hiệu nhiễm bẩn (cặn, gỉ sét, đổi màu nước làm mát), hoặc nếu có các dấu hiệu khác như quá nhiệt, tiếng kêu lạ, cần kiểm tra toàn bộ hệ thống làm mát (két nước chính, bơm nước, van hằng nhiệt, quạt, các đường ống khác) để tìm nguyên nhân gốc rễ của sự cố.

Súc rửa và châm lại nước làm mát đúng cách

Sau khi thay thế bình nước phụ hoặc nắp bình (hoặc sửa chữa các bộ phận khác), cần tiến hành súc rửa hệ thống làm mát (nếu bị bẩn) và châm lại nước làm mát mới đúng loại, đúng tỷ lệ pha (hỗn hợp nước cất và dung dịch chống đông/làm mát chuyên dụng) theo khuyến cáo của nhà sản xuất xe.

Xả khí hệ thống và kiểm tra lại khi hoàn thành

Sau khi châm nước làm mát, cần thực hiện quy trình xả khí hệ thống để đảm bảo không còn bọt khí bên trong, giúp nước làm mát lưu thông hiệu quả. Sau khi hoàn thành, bạn hãy nổ máy xe, theo dõi nhiệt độ hoạt động và kiểm tra lại khu vực bình nước phụ và các kết nối xem còn rò rỉ hay không.

Bình nước phụ quan trọng cho làm mát và an toàn xe. Khi có dấu hiệu hỏng, hãy thay thế bình hoặc nắp để đảm bảo vận hành ổn định. Bạn hãy liên hệ Phụ Tùng Đức Anh qua 0979722210 để được tư vấn và cung cấp phụ tùng tin cậy, đảm bảo xe vận hành ổn định.