Bơm nước làm mát ô tô: Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Bơm nước làm mát ô tô là bộ phận quan trọng giúp hệ thống làm mát duy trì nhiệt độ ổn định cho động cơ, đảm bảo xe vận hành trơn tru và kéo dài tuổi thọ. Vậy bơm nước làm mát ô tô là gì, nguyên lý hoạt động ra sao và làm thế nào để nhận biết khi bộ phận này gặp sự cố?

Bơm nước làm mát ô tô là gì?

Bơm nước làm mát ô tô là bộ phận quan trọng trong hệ thống làm mát của động cơ, có nhiệm vụ tuần hoàn dung dịch làm mát từ két nước đến động cơ và quay trở lại, giúp duy trì nhiệt độ ổn định cho động cơ trong suốt quá trình hoạt động.

Thông thường, bơm nước làm mát được đặt ở vị trí gần động cơ, kết nối với các đường ống làm mát để bơm dung dịch làm mát một cách hiệu quả. Nếu bơm nước làm mát bị hỏng, động cơ sẽ không được làm mát đúng cách, dẫn đến quá nhiệt và có thể gây hư hỏng nghiêm trọng. Việc nắm rõ nguyên lý hoạt động của bơm nước sẽ giúp bạn nâng cao kiến thức ô tô, từ đó phát hiện sớm các dấu hiệu hỏng hóc.

Cấu tạo của bơm nước làm mát trên xe ô tô

Bơm nước làm mát được cấu thành từ 4 bộ phận chính bao gồm: Vỏ bơm, trục quay, cánh bơm và đĩa bơm.

Vỏ bơm (hay thân bơm) thường được lắp đặt ở vị trí phía trên đầu của thân động cơ. Bên trong vỏ bơm chứa trục bơm, trục này được đỡ và quay nhờ vào ba ổ bi. Một đầu trục được gắn với đĩa có các cánh bơm dạng xoắn ốc, đầu còn lại liên kết với puly (bánh đai) thông qua then và đai ốc, đồng thời được truyền động nhờ dây đai.

Bơm nước làm mát trên ô tô chủ yếu sử dụng cơ chế bơm đẩy dẫn động, với một dây đai đảm nhiệm vai trò truyền lực quay từ trục khuỷu đến bơm nước. Vật liệu chế tạo bơm đa dạng: thân bơm thường được làm từ gang hoặc hợp kim nhẹ, trục bơm làm bằng thép, còn đĩa và cánh bơm có thể được sản xuất từ gang, nhựa hoặc nhíp gỗ.

Nguyên lý hoạt động của bơm nước làm mát ô tô

Bơm nước làm mát hoạt động dựa trên nguyên lý tạo dòng chảy cưỡng bức, đảm bảo dung dịch làm mát lưu thông liên tục qua các bộ phận của động cơ và két nước, giúp duy trì nhiệt độ ổn định trong suốt quá trình vận hành.

Khi động cơ khởi động, dây curoa (hoặc động cơ điện) sẽ kích hoạt bơm nước làm mát ô tô, làm trục bơm và cánh bơm quay tròn với tốc độ cao, tạo ra lực ly tâm, hút dung dịch làm mát từ tâm bơm và đẩy nó ra phía ngoài vỏ bơm, tạo thành dòng chảy mạnh mẽ. Dung dịch làm mát sau đó được lưu thông qua các đường ống dẫn đến động cơ, nơi nó hấp thụ nhiệt lượng tỏa ra trong quá trình đốt cháy nhiên liệu và ma sát giữa các bộ phận.

Dung dịch làm mát sau khi hấp thụ nhiệt sẽ được dẫn về két nước, nơi nó được làm mát nhờ quạt tản nhiệt, sau đó tiếp tục quay trở lại động cơ để duy trì chu trình tuần hoàn. Nếu bơm nước làm mát ô tô bị hỏng, quá trình này sẽ bị gián đoạn, khiến nhiệt độ động cơ tăng cao, gây ra nhiều hư hỏng nghiêm trọng.

Hầu hết các xe sử dụng bơm nước dẫn động bằng dây curoa, tuy nhiên, một số xe hiện đại, đặc biệt là xe hybrid và xe điện, có thể sử dụng bơm nước dẫn động bằng điện, cho phép điều khiển lưu lượng nước làm mát linh hoạt hơn và hoạt động ngay cả khi động cơ đốt trong không chạy.

Hiện tượng bơm nước làm mát ô tô bị hỏng

Khi bơm nước làm mát gặp vấn đề, xe sẽ có những dấu hiệu cảnh báo rõ rệt. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến nhất:

Âm thanh lạch cạch phát ra từ xe ô tô

Nếu bạn nghe thấy âm thanh lạch cạch hoặc rít nhẹ từ động cơ, rất có thể vòng bi của bơm nước làm mát đã bị mòn. Vòng bi hỏng có thể làm trục quay của bơm nước hoạt động không ổn định, gây ra ma sát và tiếng ồn khó chịu.

Xuất hiện tiếng ồn bất thường dưới nắp capo khi đạp ga tăng tốc

Nếu tiếng ồn trở nên rõ ràng hơn khi bạn tăng tốc, có thể puly bơm nước hoặc dây curoa bị trượt. Trong một số trường hợp, cánh quạt bên trong bơm bị hỏng cũng có thể tạo ra âm thanh này.

Nhiệt độ động cơ tăng cao quá mức cho phép

Khi bơm nước không hoạt động đúng cách, nước làm mát không thể lưu thông, khiến động cơ nhanh chóng bị quá nhiệt. Nếu không khắc phục sớm, nhiệt độ cao có thể làm nứt nắp quy lát, gioăng quy lát hoặc thậm chí gây hư hỏng nặng cho động cơ.

Phát hiện vết rò rỉ dung dịch làm mát màu vàng hoặc xanh lá dưới gầm xe

Nếu bạn thấy vết nước màu xanh lá hoặc vàng dưới gầm xe, có thể bơm nước bị rò rỉ. Rò rỉ có thể xuất phát từ gioăng bơm nước, phớt chắn dầu hoặc vết nứt trên vỏ bơm.

Đồng hồ đo nhiệt độ động cơ hiển thị không ổn định

Khi bơm nước làm mát ô tô hoạt động không hiệu quả, đồng hồ đo nhiệt độ có thể tăng giảm thất thường, báo hiệu hệ thống làm mát đang có vấn đề. Đôi khi, cảm biến nhiệt độ hoặc van hằng nhiệt hỏng cũng có thể gây ra tình trạng này.

Khói trắng và hơi nước bốc ra từ động cơ

Nếu bạn thấy khói trắng hoặc hơi nước thoát ra từ nắp capo, có thể nước làm mát bị rò rỉ và bay hơi do nhiệt độ quá cao. Đây là dấu hiệu nguy hiểm, bạn nên tắt máy ngay lập tức và kiểm tra hệ thống làm mát.

Động cơ có thể bị quá nhiệt ngay cả khi dung dịch làm mát đủ

Trong trường hợp cánh bơm bị mòn hoặc gãy, bơm có thể vẫn hoạt động nhưng không tạo đủ lưu lượng dung dịch làm mát cần thiết, dẫn đến tình trạng động cơ bị quá nhiệt dù mức nước làm mát vẫn ở mức cho phép.

Hãy đến Phụ tùng Đức Anh – chuyên cung cấp và thay thế phụ tùng ô tô chất lượng cao, lắp đặt chuyên nghiệp, giá cả cạnh tranh và bảo hành uy tín. Liên hệ ngay 0979 722 210 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất.

Cách kiểm tra bơm nước làm mát có hoạt động không?

Để xác định bơm nước làm mát ô tô có đang hoạt động bình thường hay không, bạn có thể thực hiện theo các bước kiểm tra khoa học dưới đây:

• Kiểm tra trực quan: Mở nắp capo và quan sát các dấu hiệu bất thường như vết rò rỉ dung dịch làm mát quanh bơm nước hoặc trên mặt đất dưới gầm xe. Thử lắc nhẹ puly của bơm nước, nếu cảm thấy có độ rơ (lỏng lẻo) bất thường thì có thể vòng bi bên trong đã bị hỏng. Nếu có dấu hiệu hư hỏng, cần thay thế kịp thời để tránh ảnh hưởng đến hoạt động của bơm.
• Kiểm tra hoạt động của bơm nước: Khởi động động cơ và để máy chạy ở chế độ không tải. Mở nắp két nước (lưu ý cẩn thận để tránh bị bỏng do áp suất và nhiệt độ cao) và quan sát dòng chảy của dung dịch làm mát. Nếu dung dịch làm mát không lưu thông hoặc lưu thông yếu, có thể bơm nước làm mát ô tô đang gặp vấn đề và cần được kiểm tra, sửa chữa.
• Nghe âm thanh từ động cơ: Lắng nghe khi động cơ hoạt động, nếu phát hiện âm thanh rít, lạch cạch hoặc tiếng kim loại va chạm, có thể bơm nước làm mát ô tô hoặc các bộ phận liên quan đang bị hư hỏng.
• Quan sát đồng hồ đo nhiệt độ: Theo dõi kim đồng hồ nhiệt độ trên bảng điều khiển. Nếu kim tăng cao bất thường hoặc dao động liên tục, đây có thể là dấu hiệu cho thấy bơm nước làm mát ô tô đang hoạt động không hiệu quả hoặc hệ thống làm mát đang gặp sự cố.

Thực hiện đầy đủ các bước kiểm tra trên sẽ giúp bạn nhanh chóng phát hiện các vấn đề liên quan đến bơm nước làm mát ô tô, từ đó có hướng xử lý kịp thời để bảo vệ động cơ và đảm bảo xe vận hành ổn định.

Bơm nước làm mát ô tô là một bộ phận quan trọng giúp duy trì nhiệt độ động cơ ổn định. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu hư hỏng sẽ giúp bạn tránh được những sự cố nghiêm trọng. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào nêu trên, hãy kiểm tra ngay hoặc đưa xe đến gara để được xử lý kịp thời.