Cảm biến tốc độ ô tô: Cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách vệ sinh

Cảm biến tốc độ giám sát tốc độ quay của bánh xe và động cơ, giúp xe vận hành ổn định, an toàn. Vậy bộ phận này có cấu tạo ra sao, hoạt động thế nào và dấu hiệu hư hỏng cần lưu ý là gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Cảm biến tốc độ là gì?

Cảm biến tốc độ ô tô là một bộ phận quan trọng trong hệ thống phanh điện tử, có nhiệm vụ đo lường tốc độ di chuyển của xe. Nhờ đó, khi tốc độ thay đổi đột ngột, người lái vẫn có thể kiểm soát hướng đi, giảm nguy cơ trượt bánh.

Loại cảm biến này thuộc nhóm cảm biến Hall, có ưu điểm nhận diện tốc độ ngay cả khi xe đang dừng. Bộ phận này tạo ra tín hiệu thông qua dòng điện tiêu thụ và gửi dữ liệu về hệ thống điều khiển động cơ (ECM), hỗ trợ tối ưu hiệu suất vận hành.

Cấu tạo của cảm biến tốc độ

Cảm biến tốc độ gồm ba bộ phận chính: nam châm vĩnh cửu, lõi từ và cuộn dây. Ba thành phần này phối hợp để phát hiện và truyền tín hiệu về tốc độ của bánh xe. Nam châm vĩnh cửu tạo ra từ trường ổn định, trong khi lõi từ và cuộn dây ghi nhận sự thay đổi của từ trường này khi bánh xe quay, từ đó tạo ra tín hiệu điện.

Vị trí lắp đặt cảm biến phụ thuộc vào thiết kế hệ thống phanh của xe. Trên các dòng xe sử dụng phanh đĩa cho cả bốn bánh, cảm biến thường được đặt tại hốc bánh xe, nơi gần trục quay để đo tốc độ chính xác. Ngược lại, ở những xe có phanh tang trống phía sau, cảm biến tốc độ có thể được lắp tại hộp vi sai – nơi phù hợp hơn để theo dõi chuyển động của trục truyền động.

Nguyên lý hoạt động của cảm biến tốc độ

Cảm biến tốc độ ô tô hoạt động dựa trên nguyên lý cảm ứng từ, một cơ chế cho phép biến đổi chuyển động cơ học thành tín hiệu điện. Hệ thống này bao gồm một nam châm cố định được đặt gần bánh răng kim loại gắn với trục quay của bánh xe. Khi bánh xe quay, các răng của bánh răng sẽ lần lượt đi ngang qua khu vực có từ trường của nam châm, gây ra sự biến thiên từ thông.

Sự thay đổi liên tục của từ thông trong cuộn dây dẫn đến việc tạo ra dòng điện xoay chiều. Dòng điện này sau đó được chuyển thành tín hiệu điện, thường là các xung điện. Số lượng xung điện thu được trong một khoảng thời gian xác định sẽ được gửi đến bộ mạch cảm biến, nơi tiến hành xử lý và tính toán chính xác vận tốc của xe.

Các loại cảm biến tốc độ ô tô phổ biến hiện nay

Trên thị trường, cảm biến tốc độ ô tô được chia thành hai loại chính: cảm biến hở và cảm biến kín, mỗi loại có đặc điểm và cơ chế hoạt động riêng.

Cảm biến hở

Cảm biến hở gồm một vòng kim loại và đầu đọc được bố trí tách rời nhau. Do thiết kế mở, loại cảm biến này dễ bị ảnh hưởng bởi bụi bẩn, mạt kim loại hoặc cát bám vào bề mặt, làm nhiễu loạn dòng cảm ứng thu được. Khi cảm biến gặp vấn đề, hệ thống phanh ABS sẽ phát tín hiệu cảnh báo bằng cách kích hoạt đèn ABS trên bảng điều khiển.

Cảm biến kín

Khắc phục nhược điểm của cảm biến hở, cảm biến kín có thiết kế liền khối với nam châm và bánh răng kim loại khớp chặt vào nhau. Nhờ đó, bộ phận này hạn chế tối đa tình trạng bụi bẩn xâm nhập, giúp duy trì độ chính xác của tín hiệu đo tốc độ. Ngoài ra, cảm biến kín ít cần vệ sinh hoặc bảo dưỡng thường xuyên, giúp hệ thống phanh và điều khiển xe vận hành ổn định hơn.

Tùy thuộc vào từng dòng xe, nhà sản xuất sẽ trang bị loại cảm biến phù hợp. Để xác định chính xác loại cảm biến tốc độ đang sử dụng, chủ xe có thể kiểm tra trực tiếp tại hệ thống phanh hoặc tham khảo thông tin từ tài liệu kỹ thuật của xe.

Một số dấu hiệu hư hỏng thường gặp khi cảm biến tốc độ bị lỗi

Đèn ABS sáng

Thông thường, đèn báo ABS sẽ sáng khi cắm chìa khóa và tắt khi động cơ khởi động. Nếu đèn ABS bật lâu hoặc sáng đột ngột, có thể hệ thống đang gặp lỗi do cảm biến tốc độ gỉ sét, giắc cắm lỏng hoặc má phanh mòn. Khi đó, chủ xe cần kiểm tra và khắc phục ngay để đảm bảo an toàn.

Hệ thống ABS không ổn định

Hệ thống ABS bao gồm bộ điều khiển ECU, van thủy lực và cảm biến tốc độ, giúp kiểm soát lực phanh để tránh bó cứng bánh xe khi phanh gấp. ECU sẽ điều chỉnh áp suất dầu phù hợp với tốc độ từng bánh xe, đảm bảo xe vận hành an toàn.

Nếu cảm biến gặp lỗi, tín hiệu gửi về ECU bị sai lệch, có thể khiến phanh hoạt động không chính xác, dẫn đến nguy cơ bó cứng bánh xe. Khi đó, chủ xe nên kiểm tra và sửa chữa kịp thời để đảm bảo an toàn khi di chuyển.

>>> Có thể bạn quan tâm: lỗi ABS có nguy hiểm không?

Đèn Check Engine sáng

Đèn Check Engine là cảnh báo lỗi liên quan đến hệ thống động cơ, bao gồm cả cảm biến tốc độ ô tô. Đèn này thường xuất hiện trên bảng đồng hồ phía sau vô lăng để thông báo tình trạng bất thường.

ECM (Bộ điều khiển động cơ) có nhiệm vụ thu thập dữ liệu từ cảm biến, xử lý và điều chỉnh hoạt động của hệ thống phanh. Khi ECM phát hiện tín hiệu bất thường hoặc mất kết nối với cảm biến tốc độ, đèn Check Engine sẽ bật sáng để cảnh báo chủ xe cần kiểm tra và khắc phục kịp thời.

Đèn báo TCS sáng

TCS (Hệ thống kiểm soát lực kéo) có chức năng tương tự ABS, giúp hạn chế trượt bánh và tăng độ an toàn khi phanh gấp. Hệ thống này điều chỉnh và phân bổ công suất từ động cơ đến bánh xe một cách tối ưu để duy trì độ bám đường.

Nếu cảm biến tốc độ gặp sự cố, đèn báo TCS có thể sáng liên tục ngay cả khi hệ thống đã được tắt. Đây là dấu hiệu cho thấy khả năng kiểm soát lực kéo bị lỗi, ảnh hưởng đến độ an toàn khi vận hành xe.

Nếu xe của bạn đang gặp những tình trạng trên, hãy liên hệ ngay tới Phụ Tùng Đức Anh qua Zalo: 0979722210 để được hỗ trợ tư vấn chi tiết và hỗ trợ lắp đặt.

Hướng dẫn vệ sinh cảm biến tốc độ ô tô tại nhà

Trong quá trình sử dụng, cảm biến tốc độ có thể bị bám bụi bẩn, gây ảnh hưởng đến khả năng hoạt động. Nếu muốn tự khắc phục, chủ xe có thể thực hiện theo các bước dưới đây:

Bước 1: Chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ cần thiết, bao gồm: cờ lê 10, kích nâng thủy lực, cần xiết lực, tuýp tháo bánh xe, giá đỡ (đội kê) và khăn lau.

Bước 2: Tháo bánh xe: Đậu xe ở khu vực bằng phẳng, rộng rãi, sau đó dùng kích nâng gầm xe và tháo lốp. Nếu vệ sinh cảm biến bên trái, hãy đánh vô lăng sang phải để dễ thao tác hơn.

Bước 3: Xác định và tháo cảm biến: Trên hầu hết các dòng xe, cảm biến tốc độ được đặt tại hốc bánh xe. Tuy nhiên, một số mẫu xe như Honda có thể đặt tại hộp vi sai, khiến việc tự tháo lắp trở nên khó khăn hơn. Nếu cảm biến nằm ở hốc bánh, hãy tháo từng bu lông cố định dây cáp và bộ phận cảm biến một cách cẩn thận, tránh giật mạnh làm hư hỏng linh kiện.

Bước 4: Vệ sinh cảm biến: Sử dụng dung dịch chuyên dụng như là Mass Air Flow Sensor Cleaner hoặc Brake Cleaner để làm sạch cảm biến tốc độ. Bạn có thể tìm mua chúng dễ dàng tại các cửa hàng phụ tùng ô tô hoặc các sàn thương mại điện tử Shopee, Lazada,… Lưu ý không dùng chất tẩy rửa thông thường, vì có thể làm hỏng bộ phận này. 

Bước 5: Lắp lại cảm biến và bánh xe: Sau khi vệ sinh xong, lắp cảm biến trở lại vị trí ban đầu, siết chặt bu lông rồi lắp bánh xe vào. Đảm bảo mọi bộ phận được cố định chắc chắn trước khi vận hành xe.

Việc hiểu rõ về cảm biến tốc độ ô tô và cách bảo dưỡng đúng cách sẽ giúp chủ xe duy trì hiệu suất vận hành ổn định, đảm bảo an toàn khi di chuyển. Thường xuyên vệ sinh và bảo dưỡng cảm biến không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ của bộ phận này mà còn góp phần tối ưu hóa hiệu suất phanh và kiểm soát xe tốt hơn. 

Nếu bạn cần tư vấn hoặc thay thế cảm biến tốc độ động cơ, hãy liên hệ ngay Phụ Tùng Đức Anh qua Zalo: 0979722210 để được hỗ trợ nhanh chóng.