Van EGR: guyên lý hoạt động và hướng dẫn vệ sinh van EGR

Van EGR trên ô tô như một “bộ lọc thông minh” giúp giảm khí NOx độc hại bằng cách đưa một phần khí thải quay lại buồng đốt, kiểm soát nhiệt độ cháy và giảm ô nhiễm. Van EGR Việc vệ sinh định kỳ giúp van EGR hoạt động hiệu quả, bảo vệ động cơ, tiết kiệm nhiên liệu và kéo dài tuổi thọ động cơ.

Van EGR là gì?

Van EGR (Exhaust Gas Recirculation), hay còn gọi là van tuần hoàn khí xả, nằm trên đường ống xả của động cơ và có nhiệm vụ chính là dẫn một phần khí thải đã đốt cháy quay trở lại đường ống nạp, sau đó hòa trộn với không khí tươi và nhiên liệu để tiếp tục quá trình đốt cháy trong buồng đốt.

Việc sử dụng van EGR giúp chuyển khoảng 5% đến 15% lượng khí thải trở lại đường nạp, cho phép giảm tới 60% lượng khí NOx (tác nhân gây ô nhiễm môi trường và gây hại đến sức khỏe con người) có trong khí thải của động cơ..

Ngoài tác dụng chính là giảm lượng NOx, van EGR còn giúp giảm đáng kể độ ồn đối với động cơ Diesel nhờ làm giảm nhiệt độ quá trình cháy. Đối với động cơ xăng, trong một số điều kiện vận hành nhất định (thường ở tải nhẹ), EGR có thể giúp giảm suất tiêu hao nhiên liệu bằng cách giảm tổn thất bơm.

Tuy nhiên, bên cạnh những tác dụng tích cực, van EGR cũng tồn tại một nhược điểm là có thể làm cho nhiên liệu cháy không triệt để. Điều này xảy ra do lượng khí thải được hồi lại có tính trơ (chứa ít oxy), gây khó khăn cho quá trình đốt cháy hoàn toàn của hòa khí mới.

Nguyên lý hoạt động của van EGR ô tô

Nguyên lý hoạt động của van EGR dựa trên việc tái tuần hoàn một phần khí thải trở lại buồng đốt nhằm giảm nhiệt độ cháy – yếu tố chính gây ra khí NOx. Khi nhiệt độ trong buồng đốt quá cao, phản ứng giữa Nitơ (N₂) và Oxy (O₂) sẽ tạo ra khí NOx gây hại cho môi trường.

Van EGR sẽ mở ra để cho phép một lượng khí thải đã qua đốt cháy quay lại đường ống nạp. Phần khí thải này có đặc điểm là chứa ít oxy và nhiều khí trơ như CO₂ và H₂O – những thành phần không tham gia vào quá trình cháy.

Khi được trộn vào với không khí mới, lượng khí thải này làm giảm tỷ lệ oxy trong hỗn hợp nạp, đồng thời khí trơ hấp thụ bớt nhiệt trong quá trình cháy. Kết quả là nhiệt độ đỉnh trong buồng đốt giảm đi đáng kể.

Nhờ kiểm soát nhiệt độ cháy, van EGR góp phần hạn chế sự hình thành khí NOx, giúp động cơ vận hành sạch hơn và thân thiện hơn với môi trường mà không ảnh hưởng lớn đến hiệu suất. Đây là một ví dụ điển hình trong kiến thức ô tô về các giải pháp giảm phát thải mà vẫn duy trì hiệu suất động cơ.

Phân loại van EGR

Hiện nay, van EGR được phân thành hai loại chính dựa trên cách thức hoạt động: van điều khiển bằng chân không (Vacuum Modulated) và van điều khiển theo áp suất ngược (Back Pressure Modulated).

• Van Vacuum Modulated hoạt động dựa trên tín hiệu từ hệ thống điều khiển chân không, kết nối trực tiếp với xi-lanh động cơ. Van này giúp kiểm soát lượng khí thải hồi lưu trở lại buồng đốt, từ đó góp phần làm giảm phát thải NOx mà vẫn đảm bảo hiệu suất đốt cháy.

• Van Back Pressure Modulated được trang bị thêm hai màng van – Power và Control – nhằm tối ưu hiệu suất đóng mở. Nhờ vậy, loại van này có khả năng phản ứng tốt hơn trong môi trường hoạt động khắc nghiệt, đảm bảo độ ổn định cao và đáng tin cậy trong thời gian dài.

Hướng dẫn vệ sinh van EGR chi tiết

Việc vệ sinh van EGR định kỳ giúp duy trì hiệu suất động cơ, giảm thiểu khí thải độc hại và ngăn ngừa các vấn đề tiềm ẩn. Hướng dẫn này tập trung vào van EGR dạng cơ, thường được điều khiển bằng chân không.

Lưu ý quan trọng trước khi bắt đầu vệ sinh van EGR:

• An toàn là trên hết: Luôn đảm bảo động cơ đã nguội hoàn toàn trước khi tiến hành bất kỳ thao tác nào. Sử dụng găng tay bảo hộ và kính mắt để tránh tiếp xúc với bụi bẩn và hóa chất. Nên làm việc ở khu vực thông thoáng.
• Tham khảo sách hướng dẫn sử dụng xe: Sách hướng dẫn sử dụng xe của bạn sẽ cung cấp thông tin cụ thể về vị trí van EGR và các khuyến nghị của nhà sản xuất.

Chuẩn bị dụng cụ và vật tư:

• Bộ dụng cụ tháo lắp cơ bản (cờ lê, mỏ lết, tuốc nơ vít các loại).
• Dung dịch vệ sinh chuyên dụng cho van EGR hoặc bình xịt vệ sinh chế hòa khí.
• Bàn chải nhỏ (bàn chải đánh răng cũ, cọ sơn nhỏ).
• Giẻ sạch, khăn giấy.
• Chai RP7 hoặc chất bôi trơn chống gỉ (tùy chọn, nếu ốc vít bị rỉ sét).
• Gioăng đệm mới cho van EGR (nên chuẩn bị sẵn để thay thế).

Các bước tiến hành vệ sinh:

Bước 1: Xác định vị trí van EGR và chuẩn bị

• Tìm vị trí van EGR trên động cơ. Nó thường nằm trên hoặc gần cổ hút khí thải và có các ống chân không hoặc giắc cắm điện kết nối.
• Tắt động cơ và đảm bảo động cơ đã nguội hoàn toàn.

Bước 2: Kiểm tra và làm sạch các ống chân không

• Tháo các ống chân không kết nối với van EGR một cách cẩn thận, ghi nhớ hoặc chụp ảnh vị trí của chúng để lắp lại đúng.
• Kiểm tra kỹ các ống này xem có bị nứt, hở, hoặc mòn không.
• Sử dụng dung dịch vệ sinh xịt vào bên trong ống để làm sạch muội than. Nếu phát hiện vết nứt hoặc hở, hãy thay thế ống mới hoặc tìm cách khắc phục (ví dụ: dùng băng dính điện chuyên dụng cho ống chân không).

Bước 3: Nới lỏng và kiểm tra van EGR

• Nới lỏng các bu-lông hoặc ốc vít kết nối van EGR với động cơ.
• Kiểm tra gioăng đệm nằm giữa van và động cơ. Theo kinh nghiệm, nên thay thế gioăng đệm mới mỗi khi tháo van để đảm bảo kín khít, tránh rò rỉ khí thải. Nếu gioăng cũ không bị rách hoặc sờn, bạn có thể cân nhắc sử dụng lại, nhưng việc thay mới luôn được khuyến khích.

Bước 4: Tháo và vệ sinh van EGR

• Sau khi nới lỏng hết bu-lông, nhẹ nhàng nhấc van EGR ra khỏi động cơ. Cẩn thận để không làm rơi hoặc hỏng van.

• Sử dụng bàn chải nhỏ để loại bỏ các mảng cặn carbon và muội than lớn bám trên bề mặt van, đặc biệt là ở các cổng khí vào và ra.
• Xịt dung dịch vệ sinh chuyên dụng vào bên trong van và các cổng. Để dung dịch ngấm trong vài phút.
• Dùng bàn chải chà rửa kỹ lưỡng bên trong van, đặc biệt là khu vực xung quanh lỗ thông và đĩa van (plunger). Cố gắng loại bỏ hết cặn bẩn.
• Lặp lại quá trình xịt và chà rửa nếu cần thiết cho đến khi van sạch.

Bước 5: Làm sạch ống hồi khí xả về cổ hút

• Sử dụng dung dịch vệ sinh và bàn chải lông mịn để làm sạch muội than từ ống hồi kim loại (ống dẫn khí thải từ van EGR về cổ hút).
• Kiểm tra và làm sạch mặt cản khí trên van EGR (phần tiếp xúc với ống hồi). Nếu muội than quá nhiều và khó làm sạch, bạn có thể cân nhắc thay thế van EGR mới.

Bước 6: Làm sạch các ống khí xả và kiểm tra hoạt động của van EGR

• Kiểm tra và làm sạch cổng kết nối của van EGR với ống xả của động cơ. Đây là nơi khí thải đi vào van khi van đóng. Sử dụng bàn chải và dung dịch vệ sinh để loại bỏ cặn bẩn.

• Kiểm tra màn chân không (nếu có) bằng cách dùng tay di chuyển nhẹ nhàng để đảm bảo nó di chuyển tự do và không bị kẹt.
• Kiểm tra tổng thể van xem có bị nứt vỡ hoặc hư hỏng nào không.

Bước 7: Lắp lại van EGR

• Đặt gioăng đệm mới vào vị trí.
• Cẩn thận lắp van EGR trở lại vị trí ban đầu trên động cơ, đảm bảo các lỗ bu-lông thẳng hàng.
• Siết chặt các bu-lông hoặc ốc vít theo thứ tự chéo nhau và với lực siết vừa phải. Tham khảo sách hướng dẫn sử dụng xe để biết thông số lực siết chính xác nếu có.

Bước 8: Kết nối lại các ống chân không và giắc cắm điện

• Kết nối lại các ống chân không và giắc cắm điện vào van EGR theo đúng vị trí ban đầu bạn đã ghi nhớ hoặc chụp ảnh.

Sau khi hoàn thành vệ sinh van EGR, bạn hãy khởi động động cơ và kiểm tra xem có đèn báo lỗi động cơ bật sáng không. Nếu đèn sáng, bạn có thể cần sử dụng máy quét lỗi OBD-II để kiểm tra. Bên cạnh đó, lắng nghe xem động cơ có hoạt động êm ái và không có tiếng ồn bất thường nào không.

Nếu bạn không tự tin thực hiện việc này, hãy mang xe đến Phụ Tùng Đức Anh hoặc liên hệ Zalo/Hotline: 0979722210 để được kỹ thuật viên chuyên nghiệp hỗ trợ.

Một số lỗi van EGR thường gặp

Van EGR là một bộ phận quan trọng, nhưng nó cũng dễ gặp phải một số lỗi trong quá trình sử dụng, chủ yếu do môi trường làm việc khắc nghiệt với khí thải nóng và muội than. Dưới đây là một số lỗi van EGR thường gặp:

• Van EGR bị kẹt ở vị trí mở: Đây là một trong những lỗi phổ biến nhất. Khi van bị kẹt ở vị trí mở, khí thải sẽ liên tục được đưa trở lại buồng đốt, ngay cả khi động cơ đang ở chế độ không tải hoặc cần công suất lớn. Điều này có thể dẫn đến các hiện tượng sau:
  • Động cơ rung giật hoặc chết máy khi ở chế độ không tải hoặc tốc độ thấp.
  • Khó khởi động động cơ.
  • Hiệu suất động cơ giảm, tăng tốc kém.
  • Tiêu hao nhiên liệu tăng.
  • Đèn báo lỗi động cơ bật sáng.
  • Khí thải có mùi nhiên liệu do quá trình đốt cháy không hoàn toàn.
• Van EGR bị kẹt ở vị trí đóng: Khi van bị kẹt ở vị trí đóng, khí thải sẽ không được tuần hoàn trở lại buồng đốt. Trong trường hợp này, bạn có thể không nhận thấy các triệu chứng rõ ràng ngay lập tức, nhưng về lâu dài có thể dẫn đến:
  • Lượng khí thải NOx tăng cao, không đạt tiêu chuẩn khí thải.
  • Động cơ có thể bị kích nổ ở tốc độ thấp hoặc khi tăng tốc.
• Tắc nghẽn do muội than và cặn bẩn: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra các lỗi kẹt van. Muội than và cặn bẩn tích tụ lâu ngày sẽ làm cản trở chuyển động của các bộ phận bên trong van, dẫn đến van không thể đóng hoặc mở hoàn toàn.

• Rò rỉ van EGR hoặc các đường ống kết nối: Rò rỉ có thể xảy ra ở thân van, các mối nối hoặc các ống chân không/điện kết nối với van. Rò rỉ có thể gây ra tiếng ồn lạ phát ra từ khu vực van EGR và hiệu suất động cơ giảm nhẹ.
• Lỗi cảm biến vị trí van EGR (đối với van EGR điện tử): Ở các van EGR điện tử, cảm biến vị trí có nhiệm vụ thông báo cho ECU biết vị trí mở/đóng của van. Nếu cảm biến này bị lỗi, ECU sẽ không nhận được thông tin chính xác và có thể điều khiển van không đúng cách, dẫn đến các triệu chứng tương tự như van bị kẹt.

Khi gặp bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, bạn có thể liên hệ Phụ Tùng Đức Anh qua 0979722210 để kiểm tra và có biện pháp xử lý van EGR kịp thời để tránh ảnh hưởng đến các bộ phận khác của động cơ và đảm bảo xe hoạt động hiệu quả.