Hộp số CVT và AT loại nào tốt hơn? Mỗi loại có ưu nhược điểm riêng về hiệu suất, độ bền và tiêu hao nhiên liệu. Vậy nên chọn loại nào? Cùng Phụ Tùng Đức Anh phân tích chi tiết từ góc nhìn kỹ thuật ô tô.
Hộp số AT và CVT là gì?
Để so sánh hộp số CVT và AT loại nào tốt hơn, trước tiên chúng ta cần nắm rõ cấu trúc và cơ chế vận hành cơ bản của mỗi loại.
Hộp số tự động AT là gì?
Hộp số tự động là loại hộp số có khả năng tự động thay đổi tỉ số truyền mà không cần người lái phải can thiệp bằng tay. Nhờ đó, người lái cảm thấy nhẹ nhàng và thuận tiện hơn, nhất là khi di chuyển trong các khu vực thành phố đông xe.
Cấu tạo cơ bản: Hộp số AT phức tạp hơn so với hộp số sàn và bao gồm các bộ phận chính sau:
- Bộ biến mô (Torque Converter): Đây là bộ phận thay thế ly hợp trong hộp số sàn, có nhiệm vụ truyền mô-men xoắn từ động cơ đến hộp số thông qua chất lỏng thủy lực. Nó cho phép động cơ quay khi xe dừng mà không bị chết máy.
- Hệ thống bánh răng hành tinh (Planetary Gear Set): Đây là “trái tim” của hộp số AT, bao gồm nhiều bộ bánh răng hành tinh lồng vào nhau, cho phép tạo ra nhiều tỉ số truyền khác nhau. Mỗi bộ bánh răng hành tinh thường có một bánh răng trung tâm (sun gear), các bánh răng hành tinh (planet gears) và vòng bánh răng bao ngoài (annulus gear).
- Hệ thống ly hợp và phanh (Clutches and Bands): Các bộ ly hợp và dải phanh điều khiển hoạt động của các bộ bánh răng hành tinh, cho phép khóa hoặc mở các bộ phận khác nhau để thay đổi tỉ số truyền.
- Hệ thống điều khiển thủy lực (Hydraulic Control System): Bao gồm bơm dầu, van điều khiển, và các đường dầu để điều khiển áp suất dầu, từ đó điều khiển hoạt động của các bộ ly hợp và phanh.
- Bộ điều khiển điện tử (TCM – Transmission Control Module): Ngày nay, hầu hết các hộp số AT đều được điều khiển điện tử, giúp việc chuyển số mượt mà và hiệu quả hơn dựa trên thông số từ động cơ và điều kiện lái xe.
Hộp số vô cấp CVT là gì?
Hộp số vô cấp, hay còn gọi là hộp số biến thiên liên tục, là loại hộp số không có các cấp số cố định như hộp số sàn hay hộp số AT. Thay vào đó, nó sử dụng một hệ thống puli và dây đai (hoặc xích) để tạo ra vô số tỉ số truyền, từ đó mang lại khả năng thay đổi tỉ số truyền một cách mượt mà và liên tục.
Cấu tạo hộp số CVT có cấu tạo đơn giản hơn hộp số AT:
- Hai puli hình nón (Pulleys): Một puli chủ động (input pulley) và một puli bị động (output pulley). Mỗi puli gồm hai nửa hình nón đối diện nhau.
- Dây đai hoặc xích kim loại (Belt or Chain): Nối hai puli lại với nhau. Khi các nửa puli di chuyển gần hoặc xa nhau, đường kính làm việc của dây đai trên mỗi puli thay đổi, từ đó thay đổi tỉ số truyền.
- Hệ thống thủy lực và điện tử: Điều khiển sự di chuyển của các nửa puli để thay đổi tỉ số truyền một cách liên tục, dựa trên tốc độ động cơ, tốc độ xe và vị trí chân ga.
So sánh hộp số CVT và AT
Để có cái nhìn trực quan hơn về việc hộp số CVT và AT loại nào tốt hơn, chúng ta hãy cùng so sánh chi tiết hai loại hộp số này qua bảng dưới đây:
| Tiêu chí so sánh | Hộp số tự động (AT) | Hộp số vô cấp (CVT) |
| Cấu tạo chính | Bộ biến mô, hệ thống bánh răng hành tinh, ly hợp/phanh | Hai puli hình nón, dây đai/xích kim loại |
| Nguyên lý hoạt động | Thay đổi tỉ số truyền qua các cấp số cố định | Thay đổi tỉ số truyền liên tục không cấp số |
| Khả năng tiết kiệm nhiên liệu | Kém hơn CVT (do tổn thất qua biến mô) | Vượt trội (giữ động cơ ở vòng tua tối ưu) |
| Trải nghiệm lái | Mượt mà, êm ái, cảm giác chuyển số rõ ràng (ở hộp số nhiều cấp) | Rất mượt mà, liền mạch, không có độ giật khi chuyển số |
| Cảm giác tăng tốc | Mạnh mẽ, rõ ràng, có độ “vọt” nhất định | Đôi khi có cảm giác “cao su” (rubber band effect) khi tăng tốc đột ngột |
| Độ bền | Rất bền bỉ nếu bảo dưỡng tốt, chịu tải tốt | Tốt nhưng có thể kém bền hơn AT ở cường độ cao, cần bảo dưỡng kỹ lưỡng |
| Chi phí sản xuất và sửa chữa | Cao hơn do cấu tạo phức tạp | Thường thấp hơn AT khi sản xuất, nhưng sửa chữa chính có thể tốn kém |
| Trọng lượng | Nặng hơn | Nhẹ hơn |
| Khả năng chịu tải | Rất tốt, phù hợp xe công suất lớn, xe tải | Hạn chế, không phù hợp với xe công suất quá lớn hoặc tải nặng |
| Tiếng ồn | Thường êm ái hơn, ít tiếng ồn khi tăng tốc | Có thể gây tiếng ồn động cơ ở vòng tua cao khi tăng tốc |
| Ứng dụng phổ biến | Xe sang (Mercedes-Benz C-Class, Mercedes-Benz S-Class), SUV, bán tải, xe hiệu suất cao | Xe đô thị, xe gia đình cỡ nhỏ và vừa, xe hybrid |
Bảng so sánh hộp số CVT và AT
Việc lựa chọn giữa hộp số AT và CVT không chỉ dựa trên thông số kỹ thuật mà còn phụ thuộc nhiều vào thói quen lái xe, nhu cầu sử dụng và ngân sách của từng cá nhân. Bảng so sánh trên đã phần nào làm rõ những điểm khác biệt cốt lõi giữa hai loại hộp số này.
Hộp số CVT và AT loại nào tốt hơn?
Câu hỏi hộp số CVT và AT loại nào tốt hơn không có một câu trả lời tuyệt đối, bởi lẽ “tốt hơn” phụ thuộc vào nhiều tiêu chí đánh giá và nhu cầu sử dụng của từng người. Cả hộp số AT và CVT đều có những ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với các đối tượng khách hàng khác nhau.
Hộp số AT (Automatic Transmission): Lựa chọn cho sự mạnh mẽ và sang trọng
Đối với những người đề cao hiệu suất, cảm giác lái thể thao, khả năng tăng tốc mạnh mẽ và sự bền bỉ theo thời gian, hộp số AT sẽ là lựa chọn tối ưu.
Các dòng xe cao cấp như Mercedes-Benz luôn ưu tiên trang bị hộp số AT nhiều cấp (ví dụ hộp số 9G-TRONIC trên Mercedes-Benz C300 hoặc Mercedes-Benz GLE) để mang lại trải nghiệm lái mượt mà, sang trọng và khả năng vận hành vượt trội trên mọi cung đường.
Hộp số AT cũng là lựa chọn lý tưởng cho các loại xe SUV, bán tải hoặc xe thường xuyên phải di chuyển trên địa hình phức tạp, cần khả năng kéo tải tốt.Dù mức đầu tư ban đầu và chi phí bảo trì có phần nhỉnh hơn, nhưng hộp số tự động vẫn được đánh giá cao về hiệu quả vận hành và độ tin cậy.
Hộp số CVT (Continuously Variable Transmission): Lựa chọn cho sự tiết kiệm và êm ái
Nếu bạn là người ưu tiên khả năng tiết kiệm nhiên liệu, vận hành êm ái, mượt mà và thường xuyên di chuyển trong đô thị, hộp số CVT sẽ là sự lựa chọn hoàn hảo.
Khả năng thay đổi tỉ số truyền liên tục giúp động cơ luôn hoạt động ở vòng tua tối ưu, từ đó giảm thiểu mức tiêu hao nhiên liệu một cách đáng kể. Xe sử dụng hộp số CVT mang lại cảm giác lái nhẹ nhàng, không có độ giật khi chuyển số, rất phù hợp với phụ nữ hoặc những người mới lái.
Nhiều mẫu xe phổ thông hiện nay như Honda City, Toyota Corolla Altis hay Nissan Kicks đều sử dụng hộp số CVT để tối ưu hiệu quả nhiên liệu.
Không có hộp số nào “tốt nhất” tuyệt đối – CVT hay AT phù hợp tùy theo nhu cầu. Quan trọng nhất vẫn là việc bảo dưỡng đúng cách và sử dùng phụ tùng chất lượng cao. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về phụ tùng ô tô hoặc cần tư vấn chuyên sâu hơn, đừng ngần ngại liên hệ Phụ Tùng Đức Anh qua số điện thoại 0979722210 để nhận được sự hỗ trợ tận tình nhất từ đội ngũ chuyên gia.
