Trục các đăng là gì? Cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách phân loại

Trục các đăng là bộ phận quan trọng trong hệ thống truyền lực ô tô, giúp truyền mô-men xoắn từ hộp số đến cầu sau. Nhờ đó, xe vận hành ổn định trên mọi địa hình. Bài viết này sẽ phân tích cấu tạo, nguyên lý hoạt động và phân loại trục các đăng để bạn hiểu rõ hơn về linh kiện thiết yếu này.

Trục các đăng là gì?

Trục các đăng (còn gọi là trục Cardan) là bộ phận truyền lực quan trọng trong hệ thống truyền động của ô tô, đặc biệt là các xe có cấu hình động cơ đặt trước – cầu sau. Bộ phận này có nhiệm vụ truyền mô-men xoắn từ hộp số đến cầu chủ động (thường là cầu sau) để tạo ra lực đẩy cho xe.

Vai trò trục các đăng trên ô tô

Trong kiến thức ô tô, trục các đăng đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết bài toán truyền động cho xe có cấu hình động cơ đặt trước, hộp số và cầu chủ động đặt sau. Trục các đăng đóng vai trò:

• Truyền mô-men xoắn: Nhiệm vụ chính của trục các đăng là truyền mô-men xoắn từ hộp số đến cầu chủ động, giúp chuyển đổi năng lượng từ động cơ thành lực đẩy cho xe.
• Thích ứng với thay đổi góc và khoảng cách: Khi xe di chuyển, hệ thống treo làm việc khiến khoảng cách và góc giữa hộp số và cầu sau thay đổi liên tục. Trục các đăng với các khớp nối các đăng đặc biệt có khả năng thích ứng với những thay đổi này.
• Giảm rung động và ồn: Một trục các đăng thiết kế tốt sẽ giúp giảm thiểu rung động và tiếng ồn trong quá trình truyền lực, góp phần tạo cảm giác lái êm ái.
• Đảm bảo lực truyền đồng đều: Với cấu tạo đặc biệt, trục các đăng đảm bảo mô-men xoắn được truyền đều đặn dù có sự thay đổi về góc truyền lực.
• Khả năng chịu tải cao: Trục các đăng thường được thiết kế để chịu được mô-men xoắn lớn, đặc biệt quan trọng đối với xe tải, xe chở hàng nặng.

Trong thực tế, vai trò của trục các đăng có thể thấy rõ khi lái xe trên địa hình gồ ghề. Nếu không có bộ phận này, việc truyền lực từ động cơ đến bánh xe sẽ bị gián đoạn mỗi khi xe vượt qua chướng ngại vật, dẫn đến hiện tượng giật cục và lái xe không ổn định.

Cấu tạo chi tiết trục các đăng ô tô

Trục chuyển động là thành phần thiết yếu của ô tô với cấu trúc phức hợp. Tuy nhiên, trục các đăng có thiết kế tương đối đơn giản, bao gồm hai bộ phận chính:

Phần thân trục các đăng: Trục truyền động ô tô được cấu tạo từ ống thép carbon rỗng được thiết kế với tác dụng chịu lực tốt và chống biến dạng trong quá trình vận hành. Tuy nhiên, xe truyền thống xưa được thiết kế sử dụng cấu trúc hai khớp nối, còn các xe hiện đại thường áp dụng cấu trúc ba khớp để giảm chiều dài tổng thể và giảm rung động ở tốc độ cao. 

Hệ thống khớp các đăng: Các khớp đặc biệt kết nối các đoạn trục riêng lẻ tạo thành trục hoàn chỉnh. Chức năng chính là điều chỉnh góc liên kết khi vị trí tương đối giữa hộp số và cầu sau thay đổi, đảm bảo quá trình truyền mô-men xoắn diễn ra trơn tru và ổn định.

Trong một số thiết kế hiện đại, khớp các đăng còn được trang bị hệ thống bôi trơn tự động hoặc có thể bổ sung dầu mỡ định kỳ thông qua các đầu mỡ được bố trí trên khớp. Tuy nhiên, đối với xe địa hình hoặc xe tải nặng, trục các đăng thường được thiết kế với kích thước lớn hơn và vật liệu bền hơn để chịu được mô-men xoắn cao và điều kiện làm việc khắc nghiệt.

Phân loại các trục các đăng trên ô tô

Kết cấu của trục các đăng được chia thành các loại cụ thể như sau:

Phân loại trục theo đặc tính

Dựa vào đặc tính kỹ thuật, trục các đăng được phân thành:

• Trục tiêu chuẩn: Thiết kế cho xe thông thường, đáp ứng nhu cầu di chuyển hàng ngày.
• Trục tăng cường (Heavy-duty): Dành cho xe tải, xe chở hàng nặng, có khả năng chịu tải cao hơn.
• Trục hiệu suất cao: Chịu được mô-men xoắn lớn và tốc độ quay cao, thường dùng trên xe thể thao hoặc xe độ công suất.
• Trục địa hình (Off-road): Được thiết kế đặc biệt cho xe địa hình, có độ bền cao và khả năng chịu góc lệch lớn hơn so với trục thông thường.

Theo kết cấu của trục các đăng

Dựa vào kết cấu, trục các đăng có thể được phân thành các loại sau:

• Trục các đăng đơn: Chỉ có một đoạn trục chính kết nối giữa hai khớp các đăng ở hai đầu. Thường được sử dụng trên xe con hoặc xe có chiều dài cơ sở ngắn.
• Trục các đăng kép: Gồm hai đoạn trục được nối với nhau bằng một khớp trung gian và có vòng bi đỡ giữa. Loại này thường dùng cho xe có chiều dài cơ sở lớn như xe tải, xe khách.
• Trục các đăng có ống trượt: Được thiết kế với một phần trục có thể trượt vào ra, cho phép thay đổi chiều dài tổng thể của trục. Đây là loại phổ biến trên nhiều xe hiện nay.
• Trục các đăng liền: Không có khả năng thay đổi chiều dài, thường được sử dụng trong các ứng dụng đặc biệt có khoảng cách cố định giữa hộp số và cầu sau.

Phân loại theo số lượng các khớp

Dựa vào số lượng khớp các đăng trên trục, có thể phân thành:

• Trục một khớp các đăng: Chỉ sử dụng một khớp các đăng, thường thấy trong các ứng dụng có góc lệch nhỏ giữa trục dẫn động và trục bị dẫn.
• Trục hai khớp các đăng: Bao gồm hai khớp các đăng, giúp giảm rung động và đảm bảo truyền động ổn định hơn, phổ biến trên các xe tải nhẹ và xe du lịch.
• Trục ba khớp các đăng trở lên: Được sử dụng trong hệ thống truyền động dài hoặc có nhiều khớp nối để đảm bảo sự linh hoạt và giảm tải cho từng khớp riêng lẻ, thường thấy trên xe tải hạng nặng và xe chuyên dụng.

Mỗi loại trục các đăng có những ưu điểm và hạn chế riêng, phù hợp với từng loại xe và điều kiện sử dụng cụ thể. Việc lựa chọn đúng loại trục sẽ góp phần quan trọng vào hiệu suất và độ bền của hệ thống truyền động.

Gợi ý địa điểm bảo dưỡng, thay thế trục các đăng uy tín

Khi trục các đăng của xe bạn gặp vấn đề, việc tìm đến các địa điểm bảo dưỡng, thay thế uy tín là vô cùng quan trọng. Phụ Tùng Đức Anh là một trong những đơn vị cung cấp dịch vụ bảo dưỡng và thay thế trục các đăng chuyên nghiệp, với đội ngũ kỹ thuật viên lành nghề và hệ thống phụ tùng chính hãng.

Để tìm hiểu thêm về các loại phụ tùng ô tô chất lượng cao hoặc được tư vấn chi tiết về trục các đăng phù hợp với xe của bạn, hãy truy cập Phụ Tùng Đức Anh qua Hotline/Zalo: 0979722210. Đây là nơi cung cấp giải pháp toàn diện cho việc bảo dưỡng và nâng cấp cho chiếc xế cưng của bạn.