Van hằng nhiệt giúp duy trì nhiệt độ động cơ ở mức lý tưởng, nâng cao hiệu suất và bảo vệ linh kiện. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ định nghĩa, chức năng, cấu tạo và cách khắc phục sự cố của van hằng nhiệt.
Van hằng nhiệt là gì?
Van hằng nhiệt là một thiết bị cơ khí hoặc cơ điện, hoạt động trong hệ thống làm mát động cơ ô tô. Nhiệm vụ của van là điều chỉnh dòng chảy của chất làm mát (thường là nước làm mát) qua động cơ và bộ tản nhiệt dựa trên nhiệt độ của động cơ. Điều này giúp duy trì nhiệt độ làm việc tối ưu cho động cơ, tránh hiện tượng quá nóng hoặc quá lạnh.
Tác dụng van hằng nhiệt
Van hằng nhiệt có tác dụng điều chỉnh dòng nước làm mát chảy tới động cơ, điều hòa nhiệt độ, kiểm soát quá trình tải nhiệt và tăng hiệu quả sử dụng nhiên liệu của động cơ. Khi xe ô tô mới khởi động, van hằng nhiệt khép vào không cho dòng nước đi ra ngoài.
Khi động cơ đã đạt tới nhiệt độ phù hợp, van hằng nhiệt sẽ bắt đầu mở, cho phép dòng nước đi ra, lưu thông vào két tản nhiệt, hỗ trợ động cơ ô tô không bị quá tải nhiệt trong quá trình hoạt động giúp tuổi thọ động cơ được kéo dài.
Cấu tạo van hằng nhiệt ô tô
Van hằng nhiệt ô tô là một linh kiện nhỏ ở trong hệ thống làm mát của động cơ ô tô. Tuy nhiên đây lại là linh kiện tác động đến việc ổn định nhiệt độ động cơ, tiết kiệm nhiên liệu và gia tăng tuổi thọ, độ bền cho xe ô tô.
Van hằng nhiệt trên ô tô thường có cấu tạo gồm:
- Khung: Bộ phận giữ cố định các chi tiết bên trong, đảm bảo độ bền và ổn định.
- Van chính: Điều chỉnh dòng chảy của chất làm mát qua hệ thống.
- Lò xo chính: Tạo lực để đóng hoặc mở van chính khi nhiệt độ thay đổi.
- Trụ nạp: Kết nối các chi tiết và định hình cấu trúc của van.
- Lò xo thứ cấp: Hỗ trợ điều chỉnh hoạt động của van thứ cấp.
- Van thứ cấp: Kiểm soát lưu lượng phụ, hỗ trợ sự hoạt động của hệ thống làm mát.
Nguyên lý hoạt động của van hằng nhiệt
Van hằng nhiệt ô tô hoạt động dựa trên sự thay đổi nhiệt độ của nước làm mát trong động cơ để điều tiết dòng chảy một cách tự động, giúp duy trì nhiệt độ vận hành tối ưu cho động cơ.
Khi động cơ khởi động và còn lạnh, nhiệt độ nước làm mát chưa đủ cao (thường dưới 80°C), van hằng nhiệt sẽ đóng lại, khiến nước làm mát chỉ tuần hoàn trong mạch nhỏ – qua thân máy mà không đi qua két nước. Điều này giúp động cơ nóng lên nhanh hơn, giảm hao nhiên liệu và khí thải lạnh.
Khi nhiệt độ động cơ tăng lên đến khoảng 80–90°C, chất sáp bên trong van hằng nhiệt sẽ giãn nở (do nhiệt), đẩy piston mở van. Lúc này, nước làm mát được chuyển hướng sang mạch lớn – đi qua két nước để tản nhiệt. Nếu nhiệt độ tiếp tục tăng, van sẽ mở rộng hơn, tăng lượng nước đi qua két làm mát.
Ngược lại, khi động cơ nguội dần, van sẽ từ từ đóng lại để quay về mạch tuần hoàn nhỏ, giúp giữ nhiệt độ ổn định.
Cơ chế tự động này giúp bảo vệ động cơ khỏi quá nhiệt và tối ưu hóa hiệu suất hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết.
Dấu hiệu van hằng nhiệt bị hỏng
Van hằng nhiệt có thể bị hỏng bởi nhiều nguyên nhân. Người dùng có thể thấy được qua những dấu hiệu dưới đây:
- Động cơ có dấu hiệu quá nóng hoặc quá lạnh: Sự biến động nhiệt độ bất thường trong khoang lái, đặc biệt là tình trạng tăng giảm nhiệt đột ngột là dấu hiệu điển hình của sự cố van hằng nhiệt. Khi van không hoạt động đúng quy trình, việc lưu thông nước làm mát bị gián đoạn, dẫn đến hiện tượng quá nhiệt động cơ.
- Chảy nước làm mát: Trong điều kiện bình thường, khi động cơ quá nhiệt, van hằng nhiệt sẽ tự động mở để cho phép chất làm mát lưu thông, làm giảm nhiệt độ. Tuy nhiên, khi van bị kẹt, vòng tuần hoàn này bị gián đoạn, dẫn đến hiện tượng quá áp trong hệ thống làm mát. Áp suất tăng cao có thể làm rò rỉ các mối nối ống dẫn, gây thất thoát chất làm mát.
- Tắc nghẽn do cặn bẩn trong hệ thống làm mát: Nếu dung dịch này bị nhiễm bẩn do sử dụng lâu ngày hoặc pha trộn không đúng loại, cặn bẩn sẽ tích tụ và bám vào van. Khi cặn bẩn tích tụ quá nhiều, van có thể bị kẹt ở trạng thái đóng hoặc mở, gây ảnh hưởng đến quá trình điều tiết nhiệt độ của động cơ.
- Ăn mòn và rỉ sét do phản ứng hóa học: Nếu nước làm mát có độ pH không phù hợp hoặc chứa nhiều tạp chất, quá trình ăn mòn diễn ra nhanh hơn, làm giảm độ bền của van hằng nhiệt.
- Hỏng lò xo hoặc gioăng cao su của van: Van hằng nhiệt có một lò xo điều khiển hoạt động đóng/mở. Nếu lò xo này mất đàn hồi do sử dụng lâu ngày, van có thể bị kẹt ở một vị trí cố định.
- Nhiệt độ động cơ quá cao gây biến dạng van: Nếu động cơ thường xuyên bị quá nhiệt do hệ thống làm mát hoạt động kém hoặc nước làm mát không đủ, van hằng nhiệt có thể bị biến dạng.
- Lắp đặt sai hoặc sử dụng van không đúng loại: Một số trường hợp thay van hằng nhiệt không đúng thông số kỹ thuật của xe có thể gây lỗi trong hệ thống làm mát.
Gợi ý địa điểm sửa chữa và bán van hằng nhiệt uy tín tại Hà Nội
Việc sửa chữa van hằng nhiệt không cần đòi hỏi kỹ thuật viên có tay nghề cao, tuy nhiên đây là bộ phận quan trọng liên quan trực tiếp đến hệ thống làm mát và ảnh hưởng đến sự an toàn khi sử dụng xe. Bạn không nên tự ý sửa chữa van hằng nhiệt tại nhà để tránh làm hư hỏng nghiêm trọng hơn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ với bên Phụ Tùng Đức Anh qua hotline: 0979 722 210 để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết.
